SED podnelo predlog za zaštitu Mrestilišta Zavodu za zaštite prirode Srbije
Sokobanjsko ekološko društvo je u petak, 9. aprila, podnelo Zavodu za zaštitu prirode Srbije zvaničan predlog za zaštitu predela mrestilište Bovanskog jezera. Kako stoji u predlogu, na osnovu brojnih obilazaka terena, osmatranja i istraživanja živog sveta opštine Sokobanja, Sokobanjsko ekološko društvo smatra da se ovaj predeo izdvaja po bogatstvu i raznovrsnosti i predstavlja značajno područje za život i razmnožavanje brojnih životinjskih vrsta, kao i značajnu migratornu stanicu za brojne vrste ptica. Prema proceni SED, značaj ovog vlažnog staništa prevazilazi lokalne okvire, a njegovim stavljanjem pod zaštitu smanjio bi se negativan ljudski uticaj, a bogatstvo živog sveta značajno uvećalo.
Mrestilištem se naziva prostor ušća reke Moravice u Bovansko jezero – zadnjih nekoliko stotina metara toka reke i plitki deo jezera, ukupne površine približno 130 hektara. Sa nadmorskom visinom od 250 m, ovaj predeo predstavlja najnižu tačku opštine i ujedno završetak Sokobanjske kotline i početak Bovanske klisure. Moravica se u jezero uliva u vidu nekoliko rečnih rukavaca koji meandriraju stvarajući vlažno stanište veoma pogodno za biljni i životinjski svet.
Ovaj prostor su u godinama nakon formiranja veštačke akumulacije Bovan ribolovačka udruženja prepoznala kao značajan za razmnožavanje riba (otud i naziv), tako da Mrestilište već duže vreme ima neku vrstu formalne zaštite ribljeg sveta – ili potpunu zabranu ribolova, ili zabranu ribolova tokom mresta (nivo zaštite se menjao tokom vremena). Ipak, populacija riba u jezeru je u potpunom disbalansu – zbog neplanskog, nestručnog i nerezonskog poribljavanja i prekormernog izlova i ribokrađe. Situacija je neuporedivo bolja ukoliko se posmatra populacija drugih životinjskih vrsta, posebno ptica. Tokom obilazaka SED evidentirano je: ptica – 126 vrsta, riba – 15, sisara – 8, gmizavaca – 8, vodozemaca – 6, mekušaca -2 i zglavkara – 1 vrsta.
Veliki broj zabeleženih vrsta spada u red zaštićenih i strogo zaštićenih, a evidentno je da se iz godine u godinu povećava broj vrsta koje se mogu zabeležiti u reproduktivnom periodu. Кako SED, zbog ograničenih resursa i kratkog perioda postojanja, nije obavilo detaljna istraživanja, već su nalazi beleženi sporadično, prilikom obilazaka jezera, može se zaključiti da bi temeljna i metodična istraživanja pokazala da mrestilište nastanjuje ili povremeno koristi daleko veći broj vrsta.
Uz adekvatan stepen zaštite i dobrog upravljača, blizina Sokobanje, atraktivne i popularne turističke destinacije olakšala bi da se zaštićeno područje Mrestilište turistički valorizuje, na održiv način, a vremenom i da postane samoodrživo zaštićeno dobro, od čije blizine bi koristi imala celokupna lokalna zajednica, a posebno okolna sela – Trubarevac, Vrbovac i Poružnica.
